De Council van Chalcedon: Byzantijnse Dogma's en de Ontstaan van een Kerkelijk Schisma

Het jaar 451 na Christus staat gekenmerkt door een cruciale gebeurtenis in de geschiedenis van het Christendom, namelijk de Council van Chalcedon. Deze concilie, bijeengeroepen door keizer Marcianus, bracht een einde aan jarenlange theologische disputen over de aard van Jezus Christus. De kwestie die centraal stond, was de unie van de menselijke en goddelijke natuur in één persoon.

De controverse begon na de dood van Nestorius, patriarch van Constantinopel, in 451. Nestorius had een leer voorgesteld waarin hij het onderscheid tussen de menselijke en goddelijke natuur van Jezus benadrukte. Deze twee naturen, volgens Nestorius, zouden samenwerken maar niet samensmelten. Deze opvatting stuitte echter op weerstand bij veel theologen, waaronder Cyrillus Alexandrinus, patriarch van Alexandrië.

Cyrillus stelde een alternatieve leer voor waarin hij de goddelijke en menselijke natuur in Jezus als één indivisible entiteit beschreef. Deze zogenaamde “miafysiet” doctrine benadrukte de volledigheid van Christus’ godheid terwijl tegelijkertijd erkenning werd gegeven aan zijn menselijkheid. De controverse tussen deze twee standpunten leidde tot een ernstige verdeeldheid binnen het Christendom.

Het Concilie van Chalcedon, samengesteld uit ruim 500 bisschoppen en theologen uit de gehele Romeinse wereld, had als taak de controverse op te lossen en een eenstemmig dogma over de natuur van Christus vast te stellen. Na intense debatten en discussies werd de “Chalcedonse Formule” aangenomen.

Deze formule erkende de volledige godheid én menselijkheid van Jezus, maar benadrukte dat beide naturen zonder vermenging of verandering samen bestonden in één persoon. Dit dogma was bedoeld om een compromis te bereiken tussen de standpunten van Nestorius en Cyrillus.

De Chalcedonse Formule had echter niet de gewenste eenheidsbevorderende werking. Het leidde juist tot een diepe scheuring binnen het Christendom. De “miafysieten,” met name in Egypte, Syrië en Armenië, wezen de formule af en splitsen zich af van de Byzantijnse Kerk. Dit betekende de geboorte van verschillende oosterse kerken, zoals de Koptisch-Orthodoxe Kerk en de Armeens Apostolische Kerk.

De gevolgen van de Council van Chalcedon waren verstrekkend:

De Council van Chalcedon markeerde een keerpunt in de geschiedenis van het Christendom. Het was een poging om interne conflicten op te lossen, maar leidde uiteindelijk tot een langdurige verdeeldheid. De dogma’s die tijdens deze concilie werden vastgesteld blijven vandaag de dag nog steeds relevant voor veel christelijke kerken en spelen een belangrijke rol in hun theologische standpunten.

Ondanks de controverse rondom de Chalcedonse Formule, blijft de Council van Chalcedon een fascinerende gebeurtenis uit de geschiedenis. Het toont de complexiteit van religieuze debatten en de impact die ze kunnen hebben op politieke en sociale structuren.